ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΓΕΙΑΣ - Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ ..........

Πολλές και σημαντικές αλλαγές έχουν υπάρξει στον τομέα της Υγείας σε όλες στις κοινωνίες του δυτικού κόσμου . Ειδικά τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή , οι αλλαγές που υφίστανται όλα τα συστήματα Υγείας είναι μεγάλες . Η ολοένα αυξανομένη ζήτηση μέσα σε ένα πλαίσιο δημοσιονομικού περιορισμού , δημιουργεί την ανάγκη για διαχείριση της αποδοτικότητας επιβάλλοντας ταυτόχρονα πιο αυστηρό έλεγχο των πόρων που τροφοδοτούν τον τομέα της υγείας .

Στην Ελλάδα, το σύστημα παροχής υπηρεσιών υγείας τα τελευταία 20 και πλέον έτη έχει υποστεί σημαντικές αλλαγές με καθοριστικό στοιχείο αναφοράς την θεσμοθέτηση του Εθνικού Συστήματος Υγείας (Ε.Σ.Υ.)
Κύρια κατεύθυνση στο σχεδιασμό μιας αποδοτικής και αποτελεσματικής πολιτικής υγείας αποτελεί ο προσανατολισμός της διαχείρισης της ζήτησης για υπηρεσίες υγείας σε επίπεδο πρωτοβάθμιας περίθαλψης.Παγκοσμίως ανεπτυγμένα συστήματα περίθαλψης διαπιστώθηκε πως όχι μόνο δεν κάλυπταν πλέον τις διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες αλλά οδηγούσαν και σε μεγάλα κόστη .
Από την γενίκευση αυτή φυσικά δεν εξαιρείται και η Ελλάδα .
Η Πολιτική Υγείας έχει έρθει αντιμέτωπη με αρκετά προβλήματα η επίλυση των οποίων στόχο έχει :

α) Τη συγκράτηση του κόστους των υπηρεσιών
υγείας,
β) Την εξασφάλιση κάποιας μορφής ισότητας και
καθολικότητα της πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας και τέλος
γ) Την πληρέστερη από άποψη ποιότητας παροχή υπηρεσιών υγείας .


Στην Ελλάδα, παρά τις συνεχείς προτάσεις, από τη δεκαετία του 1950 ήδη , για την ανάγκη να καθιερωθεί ένα Εθνικό Σύστημα Υγείας, η ίδρυσή του δεν υλοποιήθηκε πριν από το 1983.Οραματιστής και θεμελιωτής ο αείμνηστος Γεώργιος Γεννηματάς .

Εντούτοις, το Εθνικό Σύστημα Υγείας (Ε.Σ.Υ.) δεν έλαβε ποτέ τα χαρακτηριστικά ενός καθολικού συστήματος . Σ αυτό συνετέλεσαν διάφοροι λόγοι ...σημαντικός είναι ότι συνέχισαν να υφίστανται διάφορα ασφαλιστικά ταμεία και, κατά συνέπεια, οι ανισότητες , οι διαφορετικοί όροι σχετικά με την κατανομή των δαπανών και των παροχών σε ολόκληρο τον πληθυσμό συνέχισαν να υπάρχουν .

Τα προβλήματα που καλούνται να επιλύσουν οι σχεδιαστές της πολιτικής της Υγείας στην Ελλάδα είναι πολλά και δυσεπίλυτα γιατί κυρίως έρχονται σε αντιπαράθεση και θίγουν κεκτημένα δικαιώματα οργανωμένων ομάδων .Οι πηγές χρηματοδότησης , η έλλειψη συντονισμού αυτών είναι δύο μόνο από αυτά .

Η πρωτοβάθμια περίθαλψη εκφράζει μια στρατηγική η οποία δίνει μεγαλύτερη έμφαση στον εξωνοσοκομειακό τομέα ενός συστήματος υγείας και αποτελεί το πρώτο επίπεδο του συστήματος, εκεί δηλαδή που ο ασθενής έρχεται για πρώτη φορά σε επαφή με τις επίσημες υπηρεσίες υγείας.
Η πρωτοβάθμια περίθαλψη στην Ελλάδα, ως υποσύστημα του συνολικού συστήματος υγείας, ακολούθησε την πορεία ανάπτυξης του τελευταίου, όπως περιγράφηκε παραπάνω. Μπορούμε να συνοψίσουμε τα σημαντικότερα προβλήματα της πρωτοβάθμιας περίθαλψης στην Ελλάδα ως εξής:

Έντονος κατακερματισμός των φορέων, με διαφορετικά και ασύνδετα σχήματα, μεγάλες ανισότητες στις εισφορές και στις παροχές, πολυσύνθετες διαδικασίες, επικαλύψεις.
Σοβαρές ελλείψεις στην υλικοτεχνική υποδομή, ιδίως στα αστικά κέντρα.
Σοβαρή έλλειψη ιατρών  και νοσηλευτικού προσωπικού.
Πολύ χαμηλές αμοιβές του ιατρικού προσωπικού και έλλειψη κινήτρων για υψηλή παραγωγικότητα.
Απουσία οικογενειακού ιατρού, καθώς και συστήματος ελέγχου της διακίνησης των ασθενών στο σύστημα.
Περιορισμένη διαθεσιμότητα του συστήματος κατά τις απογευματινές , βραδινές ώρες,  κατά τα σαββατοκύριακα και τις αργίες, με αποτέλεσμα την προσφυγή των ασθενών στα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων ή σε ιδιώτες ιατρούς.
Χαμηλή αξιοπιστία του συστήματος της δημόσιας υγείας.
Ανυπαρξία μηχανισμών ελέγχου και αξιολόγησης του συστήματος.
Προς το παρόν αυτά τα λίγα ... μια μικρή εισαγωγή στο μεγάλο ασθενή το Εθνικό Σύστημα Υγείας   .
 Διαχείριση της ζήτησης των υπηρεσιών υγείας ,  μοντέλα  πρακτικές από συστήματα άλλων χωρών, στρατηγικές διαχείρισης θα γίνει μια προσπάθεια να αναλύσω με επόμενη ανάρτησή μου .

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ - ΑΛΙΜΟΝΟ ΣΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ & ΠΟΤΕ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ

Για τους λάτρεις του είδους δυό ταινίες γνωστές κι αγαπημένες πιστεύω με τη μουσική του Μάνου Χατζηδάκι .
Οποιος έχει κουράγιο ας τις δει !!!

ΑΛΙΜΟΝΟ ΣΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ

Διασκευή του γνωστού μύθου του Φάουστ.

Παραγωγή: Καραγιάνης-Καρατζόπουλος 

Οργάνωση παραγωγής: Κλ.Κονιτσιώτης

Σκηνοθέτης: Αλέκος Σακελλάριος 

Σενάριο: Αλέκος Σακελλάριος - Χρ.Γιαννακόπουλος

Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις

Ηθοποιοί: Δημήτρης Χορν, Μάρω Κοντού, Σμάρω Στεφανίδου, Ανδρέας Ντούζος, Γ.Βελέντζας,Ντ.Καρύδης,Ν.Φέρμας,Ε.Ευαγγελίδου κ.α

Περίληψη:Με αντάλλαγμα την ίδια του τη ψυχή ο Ανδρέας, ένας ρομαντικός και ηλικιωμένος κύριος, γίνεται ξανά νέος και προσπαθεί να κατακτήσει την καρδιά της όμορφης Ρίτας, μιας φτωχής και νέας γυναίκας, την οποία πάντα ποθούσε αλλά δίσταζε να πλησιάσει εξαιτίας της ηλικίας του. Σύντομα θα καταλάβει πως τα νιάτα από μόνα τους δεν αρκούν για να κάνουν κάποιον ευτυχισμένο. Έτσι, δεν θα διστάσει να προικίσει την Ρίτα ώστε να μπορέσει να ευτυχήσει δίπλα στον αγαπημένο της Μανώλη, έναν επίσης φτωχό νέο

Είδος: Ηθογραφία

Σκηνοθεσία / Σενάριο: Ντασέν Ζυλ

Παραγωγή: Μελίνα Φιλμ - Λαμπρινός Βασίλης

Πρωταγωνιστούν: Μερκούρη Μελίνα, Ντασέν Ζυλ, Φούντας Γιώργος, Διαμαντίδου Δέσπω, Βανδής Τίτος, Λυγίζος Μήτσος,Βέγγος Θανάσης, Σταρένιος Δήμος, Σολωμός Αλέκος, Φέρμας Νίκος, Παπαμιχαήλ Δημήτρης, Γεωργίτσης Φαίδων, Μάτσας Αρτέμης, Αγαγιώτου Κούλα, Κατσέλη Αλέκα, Τζώρτζης Γιώργος, Τσαχιρίδης Νίκος, Φέρμης Γιάννης, Φόρας Γιώργος, Καραβουσάνος Πάνος, Σκοπελίτης Στέφανος, Γκίκα Πόπη, Δούκας Κώστας, Νέζερ Χριστόφορος.

Διάρκεια: 97 

Εισιτήρια: 184524 

Υπόθεση: 

Η Ίλια είναι μια πόρνη στο λιμάνι του Πειραιά, που μοιάζει να μην έχει ιδιαίτερη αίσθηση της κοινωνικής και οικονομικής κρίσης γύρω της. Το όνομα του μέντορά της, Όμηρος (ερμηνεύεται από τον ίδιο τον σκηνοθέτη, με μια αφοπλιστική σπιρτάδα). Πρόκειται για έναν αμερικανό τουρίστα που φτάνει στην Ελλάδα και όταν συναντά την ασυγκράτητη Ίλια, αποφασίζει ότι της χρειάζεται περισσότερη εκπαίδευση μέσω του παραδοσιακού ελληνικού πολιτισμού. Εκείνος προσπαθεί να τη διδάξει κι η Ίλια είναι πρόθυμη να παρατήσει το επάγγελμα της, μόνο για δύο εβδομάδες. Το ερώτημα είναι: τι θα συμβεί μόλις τελειώσουν οι δύο εβδομάδες και πόσα μπορούν να αλλάξουν σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα; 

Όσκαρ Καλύτερης Μουσικής 1961 και Καλύτερου Τραγουδιού, Μάνος Χατζιδάκις  .

Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΕΡΩΤΙΚΟΣ

Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΕΡΩΤΙΚΟΣ

«Αρχισα να γράφω μουσική για να μ ερωτευτούν όσοι ήθελα και επιθυμούσα την αγάπη τους...»

Στον ίδιο δεν άρεσαν τα αφιερώματα άκουσα στο κρατικό ραδιόφωνο πριν από λίγες μέρες με αφορμή τη συμπλήρωση 16 ετών σαν σήμερα  15 Ιουνίου το 1994 από τότε που ταξίδεψε στη γειτονιά των αγγέλων   .
Κόντρα σ΄αυτή του την επιθυμία μια μέρα σαν και τη σημερινή δε θα μπορούσαμε  να μην αναφερθούμε σε κείνον ....ως ένα μικρό ευχαριστώ στη μουσική αυτή ιδιοφυϊα .

Είχε πεί ο ίδιος : <<Η ζωή μου δεν ήταν η ζωή ενός μουσικού. Ήταν περισσότερο ενός επικίνδυνου και ανήσυχου νέου, που η Μουσική κατάφερε κάπως να τον ηρεμήσει και τον κάνει «κατ’ επιφάνειαν νόμιμον»...Μ’ ενδιέφερε - όσο και να φανεί περίεργο - η ομορφιά μου και τ’ «άρπαγμα» της ομορφιάς των άλλων. Μ’ απασχολούσε πώς θα γινόμουν στέρεα ωραίος και για πάντα.Και άρχισα να γράφω μουσική για να μ’ ερωτευτούν όσοι ήθελα και επιθυμούσα την αγάπη τους...>>

Ας αρκεστούμε στα λόγια τα δικά του .Εξάλλου ποιά πένα μπορεί να τον υπερβεί ; βιογραφικά του στοιχεία είναι χιλιογραμμένα , και χιλιοειπωμένα .

Ας κλείσουμε τα μάτια κι ας ονειρευτούμε .

ΕΛΙΣΣΑΚΙ - ΕΛΙΣΣΩ

Το ημερολόγιο για αύριο 14 Ιουνίου αναφέρει ότι είναι των ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ . Γιορτάζουν μας λέει οι ΑΓΙΟΙ ΠΑΝΤΕΣ ,ΕΛΙΣΣΑΙΟΣ, ΕΛΙΣΣΩ.........και μ αφορμή αυτό , ανασύρω σιγά σιγά από το βάθος του μυαλού μου ,το παρακάτω τραγουδι που το πρωτάκουσα παιδί , από το Γώργο Νταλάρα . Οι εραστές μιας άλλης εποχής πιο ρομαντικής , θα το θυμούνται .Μπορεί κι οι νεότεροι να τόχουν ακούσει , που αν και μεγάλων δημιουργών δεν έτυχε της ανάλογης υποδοχής .


ΕΛΙΣΣΩ

Μουσική Μάνος Λοίζος Στίχοι Λευτέρης Παπαδόπουλος



Απ' την παλιά Αλικαρνασσό
αχ Ελισσάκι Ελισσώ
κι από τη Σαντορίνη
αχ γλυκό μου μανταρίνι
αχ γλυκό μου αχ

Σού 'στειλα γράμμα και γραφή
κι απόκριση δεν πήρα
μαύρη δίκοπη μου μοίρα
μαύρη δίκοπη μου μοίρα Ελισσώ

Απ' την παλιά Αλικαρνασσό
αχ Ελισσάκι Ελισσώ
ετράβηξα μια σκόλη
στην Αγιά Σοφιά στην Πόλη
στην Αγιά Σοφιά

Κι άναψα ντήλι και κερί
να 'σαι καλά κυρά μου
κι ας μη θέλεις τη χαρά μου
κι ας μη θέλεις τη χαρά μου
Ελισσώ

Απ' την παλιά Αλικαρνασσό
αχ Ελισσάκι Ελισσώ
σου στέλνω την καρδιά μου
τα Βενέτικα φλουριά μου
τα Βενέτικα

κι αν δε με θέλεις μην το πεις
κι είναι πικρά τα ξένα
δίχως τη δική σου έννοια
δίχως τη δική σου έννοια
Ελισσώ

Ο ΙΝΔΙΑΝΟΣ ΣΗΑΤΛ

΄Ενα κείμενο από το βιβλίο Λογοτεχνίας της Β΄Γυμνασίου ήταν το ερέθισμα για την ανάρτηση αυτή .
Ισως ένα από τα λίγα κείμενα του σχολικού βιβλίου που μ΄έκανε να σταθώ με σεβασμό και περίσσιο ενδιαφέρον .Που μ΄έκανε να νοιώσω θαυμασμό για το μεγαλείο ενός λαού , τον τρόπο σκέψης του, την αδούλωτη ψυχή του .Ενός λαού που έπεσε θύμα του επεκτατισμού του <<πολιτισμένου δυτικού κόσμου>>Μ΄έκανε να προβληματιστώ .


Το κείμενο αυτό , επιστολή του Σηάτλ, αρχηγού μιας φυλής Ινδιάνων, προς τον Αμερικανό Πρόεδρο Φραγκλίνο Πηρς, είναι ένα ισχυρό όχι στον άκρατο επεκτατισμό και στην κατακτητική μανία των Αμερικανών .Απάντηση στον Πρόεδρο Φραγκλίνο Πηρς ,οποίος ζήτησε από τους Ινδιάνους να πουλήσουν τη γη τους , στην αμερικανική κυβέρνηση. Η πρόταση αυτής της αγοραπωλησίας ήταν εντελώς ξένη στον τρόπο ζωής και τις αντιλήψεις των Ινδιάνων.Ο τρόπος ζωής των οποίων ήταν άρρηκτα δεμένος με τη φύση . Ο Σηάτλ εκφράζει με περηφάνεια και σεβασμό τον τρόπο σκέψης της φυλής του, ο οποίος βρίσκεται σε πλήρη αντιδιαστολή μ΄ αυτόν του δυτικού <<πολιτισμένου>> κόσμου . Αν και το κείμενο γράφτηκε γύρω στο 1855 εκφράζει απόλυτα το μελαγχολικό παρόν μας και το αβέβαιο μέλλον μας , τώρα που πλέον όλοι βιώνουμε τις ολέθριες συνέπειες από την αλλόγιστη κατασπατάληση των φυσικών πόρων, τη μόλυνση του περιβάλλοντος και τη διαρκώς επεκτεινόμενη οικολογική καταστροφή τον πλανήτη μας.


Ισως να τό΄χετε υπ΄΄οψιν σας όμως νομίζω πως αξίζει και δεύτερη φορά να το διαβάσει κάποιος .


Σας το παραθέτω .


<<Ο μεγάλος αρχηγός στην Ουάσιγκτον μηνάει πως θέλει να αγοράσει τη γη μας. Ο λευκός δεν καταλαβαίνει τους τρόπους μας. Ένα κομμάτι γης μοιάζει σ’ αυτόν μ’ ένα οποιοδήποτε κομμάτι, γιατί είναι ένας ξένος που έρχεται μέσα στην νύχτα και παίρνει ό,τι έχει ανάγκη. Η γη δεν είναι σύντροφός του, αλλά εχθρός του. Με την απληστία του θα την καταβροχθίσει και δε θ’ αφήσει πίσω του τίποτα παρά μόνο ερημιά… Το πεντακάθαρο νερό που κυλά στα ρυάκια και τα ποτάμια, μεταφέρει στο διάβα του και το αίμα των προγόνων μας. Το μουρμουρητό του είναι η φωνή τους. Κάθε φευγαλέα αντανάκλαση του φωτός επάνω στο διάφανο νερό των λιμνών εξιστορεί γεγονότα και παραδόσεις από την ζωή του λαού μας. Τα ποτάμια είναι αδέλφια μας. Σβήνουν τη δίψα μας. Μεταφέρουν τις πιρόγες μας και θρέφουν τα παιδιά μας. Αν σας πουλήσουμε την γη μας, μη ξεχάσετε να μάθετε και στα δικά σας παιδιά πως τα ποτάμια είναι αδέλφια όλων μας… Δεν καταλαβαίνω… οι τρόποι μας είναι διαφορετικοί από τους δικούς σας. Η όψη των πόλεων σας κάνει κακό στα μάτια του ερυθρόδερμου. Ο θόρυβος ταράζει τα αυτιά μας. Αλλά αυτό μπορεί να συμβαίνει επειδή είμαι ένας άγριος και δεν καταλαβαίνω… Την αδικαιολόγητη απαίτηση να αγοράσετε τη γη μας, θα την σκεφθούμε όμως προσεκτικά… Αν δεχτούμε, θα βάλω έναν όρο… Ο λευκός άνθρωπος θα πρέπει να συμπεριφέρεται στα ζώα σαν να είναι αδέλφια του. Είμαι άγριος και δεν καταλαβαίνω γιατί ο λευκός αφήνει πίσω του χιλιάδες νεκρούς βίσωνες, πυροβολώντας τους μόνο για το κέφι του μέσα από το σιδερένιο άλογο που καπνίζει, ενώ εμείς δεν σκοτώνουμε παρά μόνο για να τραφούμε… Τι είναι ο άνθρωπος χωρίς τα ζώα; Εάν εξαφανίζονταν όλα τα ζώα, ο άνθρωπος θα πέθαινε από μεγάλη πνευματική ερημιά. Ό,τι συμβεί στα ζώα θα συμβεί σύντομα και στον άνθρωπο. Ξέρουμε τουλάχιστον αυτό: η γη δεν ανήκει στον άνθρωπο. Ο άνθρωπος ανήκει στην γη. Κι ακόμα ξέρουμε πως εμείς δεν δημιουργήσαμε τον ιστό της ζωής, αλλά αποτελούμε μόνο μια απλή κλωστή του. Εάν προκαλέσουμε κάποια καταστροφή στον ιστό, οι συνέπειες θα έρθουν και σε εμάς τους ίδιους… Πρέπει να το πάρουμε απόφαση: η νύχτα και η ημέρα δεν μπορούν να υπάρξουν μαζί, την ίδια στιγμή… Θα την σκεφθούμε ωστόσο την πρόταση σας. Δεν έχει σημασία πού θα περάσουμε το υπόλοιπο της ζωής μας. Τα παιδιά μας είδαν τους πατεράδες τους ταπεινωμένους. Οι πολεμιστές μας ντροπιάστηκαν. Μετά τις ήττες περνούν τις ημέρες τους άσκοπα και δηλητηριάζουν τα κορμιά τους με δυνατό ποτό. Μετά από λίγους χειμώνες, μετά από λίγα φεγγάρια, κανένα παιδί των μεγάλων φυλών δε θα μείνει για να πενθήσει ένα λαό, που κάποτε ήταν δυνατός και με πολλές ελπίδες, όπως ο δικός σας σήμερα. Τι να πενθήσω; Τι να πενθήσω απ’ τον αφανισμό του λαού μου; Οι λαοί αποτελούνται από ανθρώπους και οι άνθρωποι έρχονται και φεύγουν όπως τα κύματα της θάλασσας. Ο καιρός της δικής σας παρακμής είναι ακόμα μακριά αλλά κι αυτός θα’ ρθει. Κανείς δεν ξεφεύγει από το γραφτό του. Μολύνετε το κρεβάτι σας και μια νύχτα θα πάθετε ασφυξία από τα ίδια σας τα απορρίμματα. Αν ξέραμε τα όνειρα του λευκού… Ο Θεός σας προσφέρει κυριαρχία στα ζώα, τα δάση και τους ερυθρόδερμους για τον δικό του προφανώς λόγο. Όμως αυτός ο λόγος είναι ένα αίνιγμα για μας. Είναι κάτι που δεν καταλαβαίνουμε, όταν όλοι οι βίσωνες εξοντώνονται, τα άγρια άλογα δαμάζονται, οι απόκρυφες γωνιές του δάσους μολύνονται από τους ανθρώπους και η όψη των λόφων που είναι γεμάτη από λουλούδια γεμίζει από τα καλώδια του τηλεγράφου. Πού είναι η λόχμη; Εξαφανισμένη. Πού είναι ο αετός; Εξαφανισμένος. Αυτό είναι το τέλος της ζωής και η αρχή του θανάτου. Όταν ο τελευταίος Ινδιάνος λείψει από τη γη κι ο λευκός θα φέρνει στην μνήμη του τον λαό μου μόνο σαν έναν αρχαίο θρύλο, οι ψυχές των νεκρών μας θα ταξιδεύουν σαν το σύννεφο επάνω από τον κάμπο, θα γεμίζουν τις ακρογιαλιές και θα φιλοξενούνται στα δάση που αγάπησαν, όπως το μωρό που αγαπά τον χτύπο της μητρικής καρδιάς. Ο λευκός δε θα ‘ναι ποτέ μόνος σ’ αυτόν τον τόπο. Ας μεταχειριστεί λοιπόν τον λαό μου με δικαιοσύνη και ειλικρίνεια, γιατί στους νεκρούς δεν λείπει η δύναμη.
Μίλησα για θάνατο. Δεν υπάρχει όμως θάνατος, παρά μόνο αλλαγή κόσμων».

O ΚΛΗΔOΝΑΣ

Αφορμή για τούτες τις αράδες ήταν ένα κάλεσμα για συμμετοχή στην αναβίωση του εθίμου του Κλήδονα σε μια γειτονιά στο Μαρούσι που μένω .Δεν είναι πρώτη φορά που αναβιώνει το έθιμο αυτό, εδώ , και μάλιστα με πολύ επιτυχία .Συγχαρητήρια αξίζουν πολλά στην προσπάθεια διατήρησης του εθίμου αυτού προκειμένου να μη σβήσει όπως και πολλά άλλα .
Οι περισσότεροι απο σας, ιδιαίτερα όσοι έχουν μεγαλώσει στην επαρχία(όπως και γώ ) ή ζουν σην επαρχία , θα θυμούνται με νοσταλγία πως γιορταζόταν ο κλήδονας τα περασμένα χρόνια .

Το έθιμο αυτό του Κλήδονα, αποτελεί μέρος της πλούσιας παράδοσης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και αναβιώνει στις διάφορες περιοχές του τόπου μας στις 23 και 24 Ιουνίου με αφορμή το θερινό ηλιοστάσιο.
Ομως ας δούμε πρώτα την ετυμολογία της λέξης και αργότερα θα δούμε την ιστορική διαδρομή του εθίμου .

Η λέξη «ο κλήδονας» παράγεται από την αρχαία λέξη «η κληδών», η οποία αναφέρεται στον Παυσανία (Βοιωτικά), Όμηρο κ.α. Κληδών ονομαζόταν ο προγνωστικός ήχος, το μαντικό σημάδι και κατ’ επέκταση το άκουσμα του οιωνισμού ή προφητείας, ο συνδυασμός τυχαίων και ασυνάρτητων λέξεων ή πράξεων κατά τη διάρκεια μαντικής τελετής στον οποίο αποδιδόταν προφητική σημασία.

Σύμφωνα με ορισμένους η λέξη «Κλήδονας» προέρχεται από τη λέξη κλειδί που ανοίγει και κλείνει το κουτί τη τύχης .
Ωστόσο η σωστή προέλευση της είναι από την αρχαία λέξη «κλήδων» (με ήτα) που στον Όμηρο σημαίνει μαντικό σημάδι, προφητεία. Άλλο οι λέξεις «κλειδί, κλειδώνω κ.α.» και άλλο οι λέξεις «κληδών, κλήδονας κ.α.» Απλώς και οι δυο ομάδες αυτές των λέξεων έχουν πρόγονο την αυτή ρίζα, την ρίζα «κλε-», πρβ και: «κλείθρον = αττικά κλήθρον», κλείς = ιωνικά κληίς. Παράβαλε επίσης ότι: Κλειώ - κλείζω = εγκωμιάζω (από το κλέος) και κληδών ή κλεηδών ή κληηδών (από το κλέος και άδω) κ.α. = φημί ή καλέω, διαλαλώ, εγκωμιάζω κ.α.. Παράγωγα: κληδονίζω = μαντευομαι, κληδόνισμα = σημείο, οιωνός κ.α.
1. Ο Κλήδωνας είναι ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα.
Στην εποχή του Ομήρου, χρησιμοποιούσαν τη μαγεία του Κλήδωνα για να μαντέψουν τα μελλούμενα. Ο Παυσανίας (Βοιωτικά, 11, 7), σχετικά με τον κλήδονα, αναφέρει τα εξής: «Στη συνέχεια του Ηρακλείου (της Θήβας) υπάρχει γυμνάσιο και στάδιο, που και τα δυο έχουν το όνομα του Θεού. Πέρα από το Σωφρονιστήρα λίθο υπάρχει βωμός του Απόλλωνα του επονομαζόμενου Σποδίου. Ο Βωμός του Απόλλωνα σχηματίστηκε από τη στάχτη των σφαγίων. Εδώ συνηθίζεται μαντική από κληδόνων («μαντική δε καθέστηκεν αυτόθι από κληδόνων»), την οποία ξέρω ότι τη χρησιμοποιούν οι Σμυρνιοί περισσότερο απ’ όλους τους Έλληνες και οι Σμυρνιοί έχουν πάνω από τη πόλη, έξω από το τείχος, ιερό των κληδόνων («κληδόνων ιερόν»). Παλιά οι Θηβαίοι θυσίαζαν ταύρους στον Σπόδιο Απόλλωνα». Στα χρόνια του Βυζαντίου συναντάμε το έθιμο σαν λατρεία του Ήλιου. Φωτιές ανάβονται και ο λαός πηδά πάνω απ΄ αυτές για να εξαγνίσει το κακό, όπως και σήμερα. Με τα χρόνια ο Κλήδωνας χάνει το χαρακτήρα της γενικής μαντικής και περιορίζεται στους ερωτικούς χρησμούς. Η θεά Κλήδωνα αποσύρεται σιωπηλά και δίνει τη θέση της στον Αϊ Γιάννη, του οποίου τη χάρη επικαλείται ο λαός.
2. Στους βυζαντινούς χρόνους, όπως αναφέρεται στο Βυζαντινών βίος και πολιτισμός του Φ.Κουκουλέ στο κεφάλαιο για το 12ο αιώνα (τόμος Α2, σ. 170, Αθήνα, 1948), την παραμονή του Αγίου Ιωάννη, οι άνθρωποι συναθροίζονταν σε κάποιο σπίτι ή στη γειτονιά, όπου γινόταν τραπέζι σαν να επρόκειτο για γαμήλιο δείπνο. Εκεί παρευρισκόταν κάποιο νεαρό κορίτσι ντυμένο νύφη. Στο τέλος της βραδιάς, ο κάθε παριστάμενος έριχνε ένα αντικείμενο σε ειδικό αγγείο με νερό, από όπου το ανέσυρε στη συνέχεια η "νύφη" υπό μορφήν κλήρου ως απάντηση στην ερώτηση του καθένα για το τι επιφύλασσε το μέλλον.
3. Η Παλαιά Διαθήκη αναφέρει αφενός ότι ο κλήδωνας και οι μαντείες υπήρχαν επί εποχής εξόδου των Εβραίων από την Αίγυπτο, ήτοι το 1500 π.Χ., και αφετέρου ότι είναι πράξεις καταδικαστέες, πρβ: «τα γαρ έθνη ταύτα, ους συ κατακληρονομείς αυτούς, ούτοι κληδόνων και μαντειών ακούσονται, σοι δε ουχ ούτως έδωκε Κύριος ο Θεός σου» (Δευτερονόμιο 18,14)

4. Ο Πατριάρχης Αντιοχείας Θεόδωρος Βαλσαμών κατά το β' μισό του 12ου αιώνα, σχολιάζοντας τους Κανόνων της Πενθέκτης Συνόδου (691-2) σχετικά με τις νουμηνίες, τις φωτιές και τον κλήδονα, παραθέτει περιγραφή του εθίμου το οποίο προσομοιάζει με βακχική τελετή συνδεδεμένη με το Σατανά και για το λόγο αυτό το θεωρεί καταδικαστέο, πρβ: «Κατά την εσπέραν της κγ' του Ιουνίου μηνός, ηθροίζοντο εν ταις ρυμίσι και εν τοις οίκοις άνδρες και γυναίκες, και πρωτότοκον κοράσιον νυμφικώς εστόλιζον μετά γονυ το συμποσιάσαι και βακχικώτερον ορχήσασθαι και χορεύσαι και αλαλάξαι, έβαλλον εν αγγείω συστόμω χαλκώ θαλάττιον ύδωρ, και είδη τινά εκάστω τούτων ανήκοντα - και ώσπερ της παιδός εκείνης λαβούσης Ισχύν εκ τον Σατανά προμηνύειν τα ερωτώμενα, αυτοί μεν περί τούδε τίνος αγαθού ή και αποτροπαίον ανεβοών ερωτηματικώς· το δε κοράσιον από των εν τω αγγείω εμβληθέντων ειδών το παρατυχόν εξαγαγόν υπεδείκνυεν· και λαμβάνων ανόητος τούτον δεσπότης, επληροφορείτο τάχα τα επ' αυτώ συνενεχθήναι μέλλοντα, ευτυχή τε και δυστυχή. Την επαύριον δε μετά τυμπάνων και χορών συν τω κορασίω εις τους αιγιαλούς απερχόμενοι, και ύδωρ θαλάττιον αφθόνως αναλαμβανόμενοι, τας κατοικίας αυτών έρραινον και ου μόνον ταύτα ετελούντο παρά των ασυνετωτέρων, αλλά και δι' όλης της νυκτός από χόρτον πυρκαΐας ανάπτοντες, επήδον υπεράνω αυτών και εκληδονίζοντο, ήτοι εμαντεύοντο περί ευτυχίας και δυστυχίας και άλλων τινών δαιμονιωδώς. Τας δε ένθεν κακείθεν εισόδους αυτών και το δωμάτιον, εν ώ ετελείτο η κληδών, συν τοις παρακειμένοις υπαίθροις, χρυσίζουσι πέπλοις και σηρικοίς κατεκόσμουν υφάσμασι· αλλά μην και φυλλάσι δένδρων κατεστεφάνουν, εις τιμήν και υποδοχήν, ως έοικε, του οικειωσαμένου αυτούς Σατανά».Ωστόσο, παρά την αρνητική στάση της Εκκλησίας, το έθιμο του κλήδονα επιβίωσε μέχρι σήμερα, όμως με κάποιες παραλλαγές σε σχέση με τα βυζαντινά δρώμενα. (Συγχρόνως, η έκφραση "αυτά τα λεν στον κλήδονα", με την έννοια ότι αυτά που λέγονται δεν είναι σοβαρά, πιθανόν να εκφράζει την εκκλησιαστική άποψη ως προς τη μαντική πρακτική, ή απλώς μια λαϊκή δυσπιστία.)

Ας σημειωθεί ότι:
1) Η Έξοδος των Εβραίων από την Αίγυπτο, σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες (Διόδωρο, Πάριο χρονικό κ.α.) συγγραφείς έγινε πριν από τον Τρωικό πόλεμο και συγκεκριμένα τον 1520 π.Χ.
2) Σύμφωνα με τους Στράβωνα, Διόδωρο κ.α., αφενός οι πρώτοι που ασχολήθηκαν με τους χρησμούς και τη μαντική ήταν οι Ιδαίοι δάκτυλοι ή άλλως Κουρήτες = μετέπειτα Κ(ου)ρήτες και αφετέρου εκείνος που έμαθε στους Κρητικούς και το τόξο και το χρησμό και τη μαντική ήταν ο Απόλλωνας. (Περισσότερα βλέπε Ιδαίοι δάκτυλοι). Επομένως ο Κλήδονας, όπως συνάγεται από τις ορολογίες του (ριζικάρι, μαντινάδα κ.τ.λ.), αλλά και από τα λεγόμενα των αρχαίων συγγραφέων είναι ένα έθιμο που ξεκίνησε από την Κρήτη και με τον καιρό επεκτάθηκε σ΄ όλη την Ελλάδα.
2) Μαντινάδες κανονικά λέγονται τα δίστιχα που περικλείουν κάποιο νόημα, κάποιο μαντάτο, άρα χρησμό. Ετυμολογία από το «μαντεύω – μαντεύομαι», ρίζας «μαίω – μαίομαι» απ΄όπου και τα: μάνις ή μήνις –μανία, μήνυμα = μαντάτο, manner κ.α. Απλώς και κατ’ επέκταση μαντινάδες λέγονται όλα τα δίστιχα. (Περισσότερα βλέπε ειδικό κεφάλαιο για τις μαντινάδες»).
4) Η αρχαία «κληδών» ήταν ο συνδυασμός τυχαίων και ασυνάρτητων λέξεων - πράξεων κατά τη διάρκεια μαντικής τελετής στον οποίο αποδιδόταν προφητική σημασία.

ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΟΥ ΚΛΗΔΟΝΑ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ :

Την παραμονή του Αϊ-Γιαννιού, οι ανύπαντρες κοπέλες μαζεύονται σε ένα από τα σπίτια του χωριού, όπου αναθέτουν σε κάποιο μέλος της συντροφιάς, συνήθως σε μια "Μαρία", της οποίας ζούν και οι δύο γονείς , να φέρει από το πηγάδι ή την πηγή το "αμίλητο νερό"Η ονομασία αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι η εν λόγω κοπέλα και η συνοδεία της πρέπει να φέρουν σε πέρας την αποστολή , χωρίς να πούν λέξη με απόλυτη σιωπή και που τις περισσότερες φορές γίνεται προσπάθεια με διάφορα πειράγματα να παραβιαστεί αυτό . Επιστρέφοντας στο σπίτι, αδειάζουν το νερό σ ένα πήλινο αγγείο (κιούπι) , στο οποίο η κάθε κοπέλα ρίχνει ένα μήλο ή ένα προσωπικό αντικείμενο, δαχτυλίδι ,σκουλαρίκι ή ότι άλλο συχνά μάλιστα πολύτιμο. Στη συνέχεια, το δοχείο σκεπάζεται με κόκκινο ύφασμα, το οποίο δένεται γερά με ένα κορδόνι (κλειδώνεται)ενώ λέγονται και οι σχετικές μαντινάδες στην Κρήτη . Στη συνέχεια τοποθετείται σ΄ανοιχτό χώρο. Εκεί μένει όλη τη νύχτα . Οι κοπέλες γυρίζουν στα σπίτια τους. Λέγεται ότι τη νύχτα αυτή θα δουν στα όνειρά τους το μελλοντικό τους σύζυγο.

Το βράδυ αυτό πρέπει να καούν όλοι οι '' Μάηδες'' που έχουν συγκεντρωθεί κοντά στο σπίτι που είναι ο κλήδονας . Καθένας πρέπει να περάσει πάνω τη φωτιά τρείς φορές

Ανήμερα του Αϊ-Γιαννού, πριν βγει ο ήλιος η "Μαρία" φέρνει μέσα στο σπίτι το κιούπι Το μεσημέρι, ή το απόγευμα, μαζεύονταιπάλι οι απάντρευτες κοπέλες, αλλά και συγγενείς και γείτονες .Καθισμένη στο κέντρο της συντροφιάς, η "Μαρία" βγάζει ένα-ένα από το αγγείο τα αντικείμενα, που αντιστοιχούν στο "ριζικό" κάθε κοπέλας, ενώ η υπόλοιπη παρέα λέει μαντινάδες .Η μαντινάδα που αντιστοιχεί στο αντικείμενο της κάθε κοπέλας θεωρείται ότι προμηνύει το μέλλον της και σχολιάζεται από τους υπόλοιπους, που προτείνουν τη δική τους ερμηνεία σε σχέση με την ενδιαφερόμενη. Ο Κλήδονας είναι ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα. Στην εποχή του Ομήρου, χρησιμοποιούσαν τη μαγεία του Κλήδονα για να μαντέψουν τα μελλούμενα. Στα χρόνια του Βυζαντίου συναντάμε το έθιμο σαν λατρεία του Ήλιου. Φωτιές ανάβονται και ο λαός πηδά πάνω απ'αυτές για να εξαγνίσει το κακό, όπως και σήμερα. Παρά την αρνητική στάση της Εκκλησίας, το έθιμο του κλήδονα επιβιώνει μέχρι σήμερα, όμως με κάποιες παραλλαγές σε σχέση με τα βυζαντινά δρώμενα. Ο Κλήδονας χάνει το χαρακτήρα της γενικής μαντικής και περιορίζεται στους ερωτικούς χρησμούς. Η θεά Κλήδονα αποσύρεται σιωπηλά και δίνει τη θέση της στον Αϊ Γιάννη, του οποίου τη χάρη επικαλείται ο λαός. ΜΑΝΤΙΝΑΔΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΛΗΔΟΝΑ:

Κλειδώνουμε τον κλήδονα μ' ένα μικιό κλειδάκι

κι απόη τον αφήνουμε έξω στο φεγγαράκι

Στο όνομα σου ορκίζομαι στο κλήδονα επάνω

αν δεν σε κάνω ταίρι μου καλιά 'χω να πεθάνω

Σήμερα που 'ναι τ' Αϊ-Γιαννιού

του Θιού ζητώ μια χάρη

του χρόνου σαν και σήμερα

να γίνουμε ζευγάρι

Βάλε το χέρι κοπελιά, το πρώτο μήλο πιάσε

που η μοίρα σου χειροκροτεί, ευτυχισμένη να 'σαι

Το «μήλο» μου το κόκκινο
στο Κλήδονα το βάνω
να σμίξει με τη μοίρα μου
και αύριο το βγάνω

Ο Κλήδονας όπως προείπα ήταν ένα είδος λαϊκής μαντείας ,μαντικές φωνές ή κραυγές δηλαδή σύμφωνα με την ερμηνεία της λέξης . Οι Φωνές – Κραυγές αυτές είχαν θέση χρησμών για ορισμένες περιστάσεις για τους αρχαίους Έλληνες. Ήταν οι μικροί παιδιάστικοι χρησμοί, σε αντιδιαστολή με τους μεγάλους χρησμούς των μαντείων.
Οι χρησμοί αυτοί με την πάροδο του χρόνου ξεθώριασαν και δεν είχαν σημασία. Έγιναν παραμύθια. Έτσι, είναι γνωστή η λαϊκή φράση που λέει: «Αυτά είναι λόγια του Κληδόνου δεν έχουν δηλαδή βαρύτητα ,αξία είναι παραμύθια. Από τα Ομηρικά χρόνια μέχρι και σήμερα το έθιμο διατηρείται ,σιγά σιγά όμως όπως και τόσα άλλα άρχισε να ξεφτίζει . Τώρα όμως και αρκετά χρόνια οι πολιτιστικοί Σύλλογοι και άλλοι φορείς προσπαθούν και αναβιώνουν το έθιμο αυτό γιατί διαπίστωσαν πως στο όνομα της παγκοσμιοποίησης χάσαμε την ταυτοτητά μας .Κι ένας λαός όπως όλοι γνωρίζουμε χωρίς εθνική συνείδηση χωρίς τα ήθη και τα έθιμά του γίνεται πολύ εύκολα βορρά στα στόματα των λύκων . Γι’ αυτό σιγά – σιγά γίνεται μια προσπάθεια απ΄ότι βλέπουμε να επαναφέρουμε κάποια πράγματα από το παρελθόν .